ਦਿਲ ਨੇ ਅੜੀਆਂ Dil Ne ArhiyaN (Reprise) (Work Year 2014)

ਦਿਲ ਨੇ ਅੜੀਆਂ ਫੜੀਆਂ ਨੇ – ਜਗਮੋਹਨ ਸਿੰਘ

ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਦਾਂ ਤਾਂ ਮਿਹਣੇ ਸਹਿੰਦਾਂ
ਬੋਲਾਂ ਤਾਂ ਹਥਕੜੀਆਂ ਨੇ
ਇਸ਼ਕ ਤੇਰੇ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਯਾਰਾ
ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ ਵੀ ਬੜੀਆਂ ਨੇ
ਨਦੀ ਵੀ ਡੂੰਘੀ ਘੜਾ ਪੁਰਾਣਾ
ਦੁਬਿਦਾ ਭਰੀਆਂ ਘੜੀਆਂ ਨੇ
ਜੇ ਰੁਕਦਾਂ ਤਾਂ ਝੂਠਾ ਪੈਂਦਾਂ
ਲੋਕਾਂ ਤੁਹਮਤਾਂ ਜੜੀਆਂ ਨੇ
ਅੰਦਰੋਂ ਔਖਾਂ ਬਾਹਰੋਂ ਸੌਖਾਂ
 ਸਾਖੀ ਹੰਝੂ ਝੜੀਆਂ ਨੇ
ਹਿੰਮਤ ਕਰ ਤੇ ਠਿਲ੍ਹ ਪੈ ਮਿੱਤਰਾ
ਦਿਲ ਨੇ ਅੜੀਆਂ ਫੜੀਆਂ ਨੇ

ਸਿਰ ਕਹਿਕਸ਼ਾਂ ਦਾ ਜੋ ਤਾਜ ਸੀ - ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ

ਸਿਰ ਕਹਿਕਸ਼ਾਂ ਦਾ ਜੋ ਤਾਜ ਸੀ
ਨ ਸੀ ਝੱਖੜਾਂ ‘ਚ ਵੀ ਡੋਲਿਆ
ਅੱਜ ਇਹ ਕੈਸਾ ਹਉਕਾ ਹੈ ਤੂੰ ਲਿਆ
ਮੇਰਾ ਤਾਜ ਮਿੱਟੀ ‘ਚ ਰੁਲ ਗਿਆ
 
ਇਹ ਹੈ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਦਰਗਾਹ ਮੀਆਂ
ਜੇ ਹੈ ਤਾਜ ਪਿਆਰਾ ਤਾਂ ਜਾਹ ਮੀਆਂ
ਜੀਹਨੂੰ ਸਿਰ ਦੀ ਨਾ ਪਰਵਾਹ ਮੀਆਂ
ਉਹਦਾ ਜਾਂਦਾ ਸਿਜਦਾ ਕਬੂਲਿਆ
 
ਇਕ ਬੋਲ ਜੋ ਤੇਰੇ ਦਿਲ ‘ਚ ਸੀ
ਉਹ ਤੂੰ ਦਿਲ ‘ਚ ਕਿਉਂ ਦਫਨਾ ਲਿਆ
ਕਿਉਂ ਤੂੰ ਸਾਹ ਨੂੰ ਸੂਲੀ ‘ਤੇ ਚਾੜ ਕੇ
ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਹਉਕਾ ਬਣਾ ਲਿਆ
 
ਤੇਰੇ ਨੈਣਾਂ ਵਿਚ ਜਿਹੜੇ ਅਕਸ ਸਨ
ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆ ਤੂੰ ਲੁਕਾ ਲਏ
ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਤਾਂ ਦੋਸਤਾ
ਤੇਰੇ ਇਹਤਿਆਤ ਨੇ ਤੋੜਿਆ
 
ਹਾਏ ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਹਾਏ ਆਦਮੀ
ਹਾਏ ਇਸ਼ਕ, ਹਾਏ ਹਕੀਕਤੋ
ਮੈਂ ਸਮਝ ਗਿਆਂ ਕੁਲ ਬਾਤ ਬੱਸ
ਸਮਝਾਉਣਾ ਦਿਲ ਨੂੰ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ
 
ਹੈ ਅਜੀਬ ਗੱਲ ਕੁਝ ਪਲ ਹੀ ਸਨ
ਕੁਲ ਉਮਰ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰ ਗਏ
ਇਉਂ ਖੁਭ ਗਏ ਓਦੇ ਕਾਲਜੇ
ਕਿ ਦਰਖਤ ਸੂਲੀ ਹੀ ਬਣ ਗਿਆ
 
ਐਵੇਂ ਜ਼ਿਦ ਨ ਕਰ ਕਿ ਤੂੰ ਵੇਖਣਾ
ਉਹਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਆਖਰੀ ਪਰਤ ਨੂੰ
ਛੱਡ ਰਹਿਣ ਦੇ ਤੈਨੂੰ ਆਖਦਾਂ
ਮੈਨੂੰ ਫਿਰ ਨ ਆਖੀਂ ਜੇ ਡਰ ਗਿਆ
 
ਕੋਈ ਹੋਰ ਮੇਰੀ ਪਨਾਹ ਨ ਸੀ
ਤੇ ਕਦਮ ਧਰਨ ਲਈ ਰਾਹ ਨ ਸੀ
ਤੇਰਾ ਤੀਰ ਹੀ ਲਾ ਕੇ ਕਾਲਜੇ
ਮੈਂ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਰੱਤ ‘ਤੇ ਹੀ ਸੌਂ ਗਿਆ
 
ਮੇਰਾ ਮੁੜ ਸੁਅੰਬਰ ਜਿੱਤ ਤੂੰ
ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਮ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਖਿਆ
ਕੱਲ ਦਰਦ ਵਿੰਨਿਆ ਉਹ ਸ਼ਖਸ ਇਕ
ਤੈਨੂੰ ਹਿਜਰੋ ਗਮ ‘ਚ ਹਰਾ ਗਿਆ
 
ਇਹ ਜੋ ਨਾਲ ਨਾਲ ਨੇ ਮਕਬਰੇ
ਇਕ ਪਿਆਸ ਦਾ ਇਕ ਨੀਰ ਦਾ
ਕੋਈ ਪਿਆਸ ਪਿਆਸੀ ਜੋ ਮਰ ਗਈ
ਮੇਰਾ ਨੀਰ ਤੜਪ ਕੇ ਮਰ ਗਿਆ
 
ਲੈ ਇਹ ਜਿਸਮ ਤੇਰਾ ਹੈ ਸਾਂਭ ਲੈ
ਉਹਦਾ ਇਸ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਾ
ਤੂੰ ਨ ਢੂੰਡ ਉਸ ਨੂੰ ਵਜੂਦ ‘ਚੋਂ
ਮੈਂ ਤਾਂ ਰੂਹ ‘ਚ ਉਸ ਨੁੰ ਰਲਾ ਲਿਆ
 
ਮੇਰਾ ਖਾਬ ਹੰਝੂ ‘ਚ ਢਲ ਗਿਆ
ਫਿਰ ਡਿੱਗ ਕੇ ਖਾਕ ‘ਚ ਰਲ ਗਿਆ
ਤੂੰ ਯਕੀਨ ਕਰ ਉਹ ਚਲਾ ਗਿਆ
ਉਹਨੂੰ ਸਾਗਰਾਂ ਨੇ ਬੁਲਾ ਲਿਆ
 
ਬਣ ਲਾਟ ਬੇਲਾ ਸੀ ਬਲ ਰਿਹਾ
ਅਤੇ ਰੇਤ ਰੇਤ ਚਨਾਬ ਸੀ
ਇਹ ਅਜੀਬ ਕਿਸਮ ਦਾ ਖਾਬ ਸੀ
ਕਰੀਂ ਮਿਹਰ ਮੇਰਿਆ ਮਾਲਕਾ
 
ਕਿਸੇ ਰਾਗ ਵਿਚ ਵੈਰਾਗ ਨੂੰ
ਹੁਣ ਬਦਲ ਲੈ, ਉਠ ਜਾਗ ਤੁੰ
ਏਹੀ ਵਾਕ ਕਹਿ ਮੇਰੇ ਦਰਦ ਨੇ
ਹਰ ਰਾਤ ਮੈਨੁੰ ਜਗਾ ਲਿਆ
 
ਉਠ ਉੱਚੇ ਸੁੱਚੇ ਖਿਆਲ ਬੁਣ
ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਕਿਰਨਾਂ ਦਾ ਜਾਲ ਬੁਣ
ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾ ਤੈਨੂੰ ਬੋਚਣਾ
ਜੇ ਤੂੰ ਹੁਣ ਬੁਲੰਦੀ ਤੋਂ ਗਿਰ ਗਿਆ
................................................ - - ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ

ਮੀਮ - ਮ੍ਰਿਤੁੰਜੇ (Mrityunjay)

ਸਿਰਫ਼ ਸੁਫਨਾ ਸੁਤੰਤਰ ਹੈ......
ਨਾ ਕਹਾਣੀ ਨਾ ਕਿਰਦਾਰ
ਨਾ ਆਦਮ ਨਾ ਹੱਵਾ
ਨਾ ਘੋੜਾ ਨਾ ਗਾਡੀਵਾਨ
ਨਾ ਸਿਕੰਦਰ ਨਾ ਪੋਰਸ
ਨਾ ਹੋਣੀ ਨਾ ਜੀਵ....

ਸਿਰਫ਼ ਚਾਅ ਸੁਤੰਤਰ ਹੈ
ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਭਵਿੱਖ ਤੋਂ ਸੱਖਣਾ
ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਕਾਰਨ ਤੋਂ ਅਨਜਾਣ
ਹੋਣ ਦਾ ਚਾਅ.......!

ਸ਼ਾਬਾਸ ਦੁਖਾਂ ਨੂੰ - ਖ਼ੁਸ਼ੀ  (Sufi Poet Khushi)

ਸ਼ਾਬਾਸ ਦੁਖਾਂ ਨੂੰ
ਦੁਖ ਰਹਿਣ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲਿ ।੧।ਰਹਾਉ।

ਸੁਖਾਂ ਅਸਾਡੀ ਸਾਰਿ ਨ ਲੀਤੀ
ਦੁਖ ਲਹਨਿ ਸੰਮਾਲਿ ਸਮਾਲਿ ।੧।

ਦੁਖਾਂ ਦੀ ਮੈਂ ਸੇਜ ਵਿਛਾਈ
ਸੂਲਾਂ ਦੇ ਤਕੀਏ ਨਾਲਿ ।੨।

ਭਣਤਿ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਘਰ ਆਉ ਲੁੜੀਂਦਿਆਂ,
ਤੁਝਿ ਬਿਨ ਭਈ ਹਾਂ ਬਿਹਾਲਿ ।੩।
(ਰਾਗ ਸਿੰਧੜਾ)
(ਭਣਤ:ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ)

Acknowledgment:www.punjabi-kavita.com

ਚਲੋ ਪਰਤ ਚਲੀਏਂ - ਗੁਰਬੀਰ ਕੌਰ

ਅਸੀਂ ਪਗਡੰਡੀਆਂ 'ਤੇ ਤੁਰਨਾ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹਾਂ
ਅਸੀਂ ਬਸ ਸੜਕੋੰ-ਸੜਕੀੰ
ਲੋਹੇ ਦੇ ਘੋੜਿਆਂ 'ਤੇ ਅਸਵਾਰ
ਅੰਨੀ ਦੌੜ 'ਚ
ਬੇਲਗਾਮ ਦੌੜਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ

ਅਸੀਂ ਜੰਗਲੀ ਹਾਸੇ ਹੱਸਣੇ ਭੁਲ ਗਏ ਹਾਂ
ਐਟੀਕੇਟਸ ਤੋਂ ਕਿਸ਼ਤਾਂ 'ਤੇ
ਅਸੀਂ ਗੂੰਗਾ ਹਾਸਾ ਲੈ ਹੱਸਦੇ ਹਾਂ
ਤੇ ਟਿਸ਼ੂ ਪੇਪਰ ਨਾਲ ਪੂੰਜਕੇ
ਰੇਸਤਰਾਂ ਦੇ ਮੇਜ 'ਤੇ
ਛੱਡ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ

ਅਸੀਂ ਮਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਬਣਾਉਣਾ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹਾਂ
ਮਕਾਨਾ ਦੀ ਡੇਕੋਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ
ਰਿਸ਼ਤੇ ਵੀ ਡੇਕੋਰੇਟਿਡ ਪੀਸ ਨੇ ਸਾਡੇ ਲਈ
ਉਂਝ ਅਸੀਂ ਖੂਬ ਦਾਨ ਪੁੰਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ
ਸਾਡੇ ਧਰਮ ਕਰਮ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ
ਅਖਬਾਰਾਂ ਦੀ ਸਜਾਵਟ ਹਨ
ਪਰ ਘਰ ਦੇ 'ਓਲਡ ਪੀਸ'
ਅਸੀਂ ਬਿਰਧ ਆਸ਼੍ਰਮ ਨੂੰ ਦੇ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ

ਅਸੀਂ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਅੱਗੇ ਖਲੋ
ਆਪਣੀ ਸ਼ਨਾਖਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ
ਉਂਝ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਵੇੱਲ ਏਜੁਕੇਟੱਡ ਹਾਂ

ਅਸੀਂ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹਾਂ
ਕਿੰਨਾ ਕੁਝ
ਸਭ ਕੁਝ ਭੁੱਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ
ਚਲੋ ਅਸੀਂ ਪਰਤ ਚਲੀਏਂ
ਪਗਡੰਡੀਓਂ ਪਗਡੰਡੀ
ਮੋਹ ਦੇ ਜੰਗਲ ਨੂੰ
ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਜ਼ਰਾ ਖੁੱਲ ਕੇ ਹੱਸ ਲਈਏਂ
.........................................ਗੁਰਬੀਰ ਕੌਰ

ਖ਼ਨਗਾਹੀ ਦੀਵਾ ਬਾਲਦੀਏ.... - ਪ੍ਰੋ.. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ

ਖ਼ਨਗਾਹੀ ਦੀਵਾ ਬਾਲਦੀਏ,
ਕੀ ਲੋਚਦੀਏ? ਕੀ ਭਾਲਦੀਏ ?
ਕੀ ਰੁੱਸ ਗਿਆ ਤੇਰਾ ਢੋਲ ਕੁੜੇ?
ਯਾਂ ਸਖਣੀ ਤੇਰੀ ਝੋਲ ਕੁੜੇ
ਯਾਂ ਸਰਘੀ ਵੇਲੇ ਤੱਕਿਆ ਈ
ਕੋਈ ਡਾਢਾ ਭੈੜਾ ਸੁਫਨਾ ਨੀ?
ਜੋ ਕਰਦੀ ਮਾਰੋ ਮਾਰ ਕੁੜੋ
ਤੂੰ ਪਹੁੰਚੀ ਵਿਚ ਉਜਾੜ ਕੁੜੇ
ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਤੇਰੇ ਉਲਰ ਰਹੀ
ਇਕ ਬੁੱਢ -ਪੁਰਾਣੀ ਬੇਰ ਜਹੀ
ਜਿਸ ਦੇ ਕੰਡਿਆਂ ਵਿਚ ਫਸ ਰਹੀਆਂ
ਕੁਝ ਲੀਰਾਂ ਵੱਛੇ-ਚਾਪ ਜਹੀਆਂ
ਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਤ ਪਿਆ
ਇਕ ਢੇਰ ਗੀਟਿਆਂ ਪੱਥਰਾਂ ਦਾ

ਤੂੰ ਅਚਲ. ਅਡੋਲ.ਅਬੋਲ ਖੜੀ
ਹਿਕ ਤੇਰੀ ਨਾਲ ਯਕੀਨ ਭਰੀ
ਖ਼ਨਗਾਹ ਦੇ ਉੱਤੇ ਆਣ ਨਾਲ
ਇਕ ਦੀਵੇ ਦੇ ਟਿਮਕਾਣ ਨਾਲ
ਸਭ ਸਨਸੇ ਤੇਰੇ ਦੂਰ ਹੋਏ
ਹਿਕ-ਖੂੰਜੇ ਨੂਰੋ ਨੂਰ ਹੋਏ
ਪਰ ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਪੁਸਤਕ ਢੇਰ ਕੁੜੇ
ਮੇਰਾ ਵਧਦਾ ਜਾਏ ਹਨੇਰ ਕੁੜੇ
ਕੁਝ ਅਜਬ ਇਲਮ ਦੀਆਂ ਜਿੰਦਾ ਨੇ
ਮੈਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਕਿਓਂ, ਕੀ, ਕਿੱਦਾਂ ? ਨੇ
ਮੈ ਨਿਸਚੇ ਬਾਝੋਂ ਭਟਕ ਰਿਹਾ
ਜ਼ੰਨਤ ਦੋਜਖ਼ ਵਿਚ ਲਟਕ ਰਿਹਾ
ਗੱਲ ਸੁਣ ਜਾ ਭਟਕੇ ਰਾਹੀ ਦੀ
ਇਕ ਚਿਣਗ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਚਾਹੀਦੀ
.............................................ਪ੍ਰੋ.. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ

ਸੁਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਜਿੰਨਾ - ਮ੍ਰਿਤੁੰਜੇ Mrityunjay

ਜ਼ਰਾ ਜਿੰਨਾ ਫ਼ਰਕ ਹੈ
ਬਹੁਤਾ ਤਾਂ ਹੋ ਗਿਆ,
ਭੌਰਾ ਜਿਹਾ ਤਰਕ ਹੈ
ਫਿਰ ਸੁਰਗ ਹੈ ਨਾ ਨਰਕ ਹੈ
ਨਾ ਤੇਰਾ ਮੇਰਾ ਫ਼ਰਕ ਹੈ
ਮੌਲਾ...
ਐਵੇਂ ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਜਿੰਨਾ!

ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਜਿੰਨਾ ੳਹਲਾ
ਮੌਲਾ,
ਇਹ ਮੇਰੀ ਉਮਰ
ਇਹ ਮੇਰੀ ਬਸਰ
ਮੇਰੀ ਪੇਸ਼ਤਰ
ਇਹ ਤੇਰਾ ਰੁਤਬਾ,
ਮੌਲਾ
ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਜਿੰਨਾ

ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਜਿੰਨਾ ਤੂੰ
ਮੌਲਾ
ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਜਿੱਡੀ ਮੇਰੀ ਅੱਖ
ਮੌਲਾ
ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਜਿੰਨਾ ਤੂੰ...

ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ 'ਚ ਬਸਰ
ਐਨੀਂ ਕੁ ਹੋਰ ਬਸ ਕਸਰ
ਮੌਲਾ
ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਦਾ ਸਫ਼ਰ

ਹੋਣ-ਹੋਣ ਕਰਦਾ
ਹੁੰਦਾ-ਹੁੰਦਾ ਮਰਦਾ
ਤੇਰਾ-ਮੇਰਾ ਪਰਦਾ ਸਦਾ...
ਮੌਲਾ,
ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਜਿੰਨਾ!

ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਤੇਰਾ
ਤੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਪਵੇ ਮੇਰਾ ਝੌਲਾ...
ਮੌਲਾ,
ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਜਿੰਨਾ!

ਗ਼ਜ਼ਲ - ਜਗਤਾਰ

ਇਸ ਨਗਰ ਵਿਚ ਦੋਸਤੀ ਤਾਂ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ
ਪੱਥਰਾਂ ਵਿਚ ਖੋੜ ਏਥੇ ਸ਼ੀਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਜੋੜ ਹੈ

ਮੈਂ ਹਵਾ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ 'ਤੇ ਖਿੜ ਪਵਾਂ ਲਹਿਰਾ ਪਵਾਂ,
ਬਸ ਤੁਹਾਡੀ ਧੁੱਪ ਛਾਂ ਦੀ ਹੀ ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਲੋੜ ਹੈ

ਮੇਰੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਜ਼ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਦਿਨ,
ਕੋਈ ਵੀ ਸੂਰਜ ਨਾ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਪੁਜਦਾ ਤੋੜ ਹੈ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਰਾਹ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪੁਲਸਰਾਤ,
ਹਰ ਕਦਮ ਇਕ ਹਾਦਸਾ ਹੈ ਹਰ ਕਦਮ ਇਕ ਮੋੜ ਹੈ

ਕੁਝ ਪਲਾਂ ਦਾ ਨਿੱਘ ਹੈ ਇਹ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਨੇੜਤਾ,
ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਲੋੜ ਅਜ ਕਲ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ

ਝੀਲ ਹੈ, ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਮੇਲਾ ਹੈ, ਚਰਾਗ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ,
ਇਸ ਸਮੇਂ ਵੀ ਹੋ ਰਹੀ ਮਹਿਸੂਸ ਤੇਰੀ ਥੋੜ ਹੈ

ਬਦੀਆਂ ਬਦਨਾਮੀਆ ਥਾਣੀ - ਹਰਿਭਜਨ ਸਿੰਘ (Harbhjan Singh Dr.)

ਮਿੱਤਰਾਂ ਤੀਕਣ ਕਿਵੇਂ ਪੁਚਾਈਏ
ਕਿੱਸਾ ਦਿਲ ਦਿਲਗੀਰਾਂ ਦਾ
ਲਖ ਬਦੀਆਂ ਬਦਨਾਮੀਆਂ ਥਾਣੀਂ
ਲੰਘਦਾ ਰਾਹ ਫ਼ਕੀਰਾਂ ਦਾ

ਦਰਵੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜੂਨ ਹੰਡਾਈ
ਦਰ ਦਰ ਵੰਡਣ ਖੈਰ ਗਏ
ਦਰਦ ਦੀ ਚੁਟਕੀ ਦੇਣੀ ਭੁਲ ਗਏ
ਫਲ ਪਾਇਆ ਤਕਸੀਰਾਂ ਦਾ

ਕੰਧਾਂ ਛਾਵੇਂ ਘੂਕ ਪਏ ਸਨ
ਅਚਨ ਅਚਾਨਕ ਕੂਕ ਪਏ
ਕਿਉਂ ਲੰਘਿਆ ਮੈਂ ਏਸ ਗਲੀ ’ਚੋਂ
ਪਹਿਨ ਕੇ ਚੋਲਾ ਲੀਰਾਂ ਦਾ

ਸੁਖਸਾਂਦੀ ਸਾਂ ਸ਼ੌਕ ਸ਼ੌਕ ਵਿਚ
ਰੋਗ ਕੁਲਿਹਣੇ ਲਾ ਬੈਠੇ
ਕਿਉਂ ਵੰਡਿਆ ਮੈਂ ਮੱਥਿਓਂ ਕਢ ਕੇ
ਇਹ ਚੁੱਟਕਾ ਅਕਸੀਰਾਂ ਦਾ

ਖੁਲ੍ਹੀ ਹਵਾ ਵਿਚ ਅਸਾਂ ਉਡਾਏ
ਪਿੰਜਰੇ ਪਿੰਜਰੇ ਜਾ ਬੈਠੇ
ਦੋਸ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਦਬੀਰਾਂ ਦਾ ਸੀ
ਯਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਕਦੀਰਾਂ ਦਾ

ਇਸ ਬਗਲੀ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਖਤਰ
ਅਜੇ ਵੀ ਜਗਮਗ ਦੀਵੇ ਨੇ
ਸਾਨੂੰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੁਝਾਉਣ ਲਈ ਸੀ
ਲਾਇਆ ਜ਼ੋਰ ਅਖ਼ੀਰਾਂ ਦਾ
...................................................... - ਹਰਿਭਜਨ ਸਿੰਘ

ਉੱਕਦਾ ਰਹੀਂ ਮੇਰੇ ਸੁਫ਼ਨਿਆ - ਮ੍ਰਿਤਯੁੰਜਯ (Mrityunjay)

ਉੱਕਦਾ ਰਹੀਂ ਮੇਰੇ ਸੁਫ਼ਨਿਆ…

ਭਰਦਾ ਰਹੀਂ
ਦਿਨ-ਰਾਤ ਦੀਆਂ ਅੱਡੀਆਂ ‘ਚ ਪਈਆਂ ਤਰ੍ਹੇੜਾਂ

ਮੰਗਦਾ ਰਹੀਂ ਮੇਰਾ ਸਾਥ
ਮੇਰੇ ਨਾਹਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆ

ਕਰਦਾ ਰਹੀਂ ਉਹ ਗੱਲਾਂ
ਜੋ ਮੈਂ ਨਾ ਕਰੀਆਂ

ਮੰਗਦਾ ਰਹੀਂ ਉਹ ਰਿਸ਼ਤਾ
ਜੋ ਜੁੜਦਾ ਨਹੀਂ

ਮਿਲਦਾ ਰਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਂਵਾਂ
ਜੋ ਹੋਈਆਂ ਨਹੀਂ

ਕਹਿੰਦਾ ਰਹੀਂ
ਹੁਣ ਤੇਰਾ-ਮੇਰਾ ਸਰਨਾ ਨਹੀਂ

ਦੇਂਦਾ ਰਹੀਂ ਮੇਰਾ ਸਾਥ
ਮੇਰਿਆ  ਕਾਲ਼ਿਆ ਨਾਗਾ

ਲੜ੍ਹਦਾ ਰਹੀਂ ਹਰ ਰਾਤ
ਧਰਤ ਦੇ ਚਾਨਣ  ਨਾਲ

ਕਰਦਾ ਰਹੀਂ ਮੇਰੀ ਉਮਰ ਲਮੇਰੀ,
ਉੱਕਦਾ ਰਹੀਂ …!
...................................................... - ਮ੍ਰਿਤਯੁੰਜਯ

ਬਦਲੋਟੀ - ਪ੍ਰੋ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (Prof. Mohan Singh)

ਡਿੱਠੀ ਮੈਂ ਅਸਮਾਨ ਤੇ, ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਸਾਰ
ਭੂਰੀ ਕਿਸੇ ਫ਼ਕੀਰ ਦੀ, ਪਾਟੀ ਤਾਰੋ ਤਾਰ
ਜੰਗਲੀ ਬਾਸ਼ੇ ਵਾਂਗਰਾਂ, ਚੌੜੇ ਖੰਭ ਖਿਲਾਰ
ਲਾਂਦੀ ਫਿਰੇ ਉਡਾਰੀਆਂ, ਅੰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ
ਥਾਂ ਥਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਟਾਕੀਆਂ, ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਚੀਰ
ਖੁੱਥੀ ਫਿੱਥੀ ਹੰਢਵੀਂ, ਛੱਜ ਛੱਜ ਲਮਕੇ ਲੀਰ
ਲਾਹ ਕੇ ਆਪਣੇ ਜੁੱਸਿਓਂ, ਸੁੱਟੀ ਕਿਸੇ ਫਕੀਰ
ਸਿਰ ਤੇ ਚੁੱਕ ਲਈ ਰੱਬ ਨੇ, ਮਿੱਠੀ ਕਰ ਕੇ ਲੀਰ
ਨਾ ਕੁਝ ਉਸਦੀ ਜੜਤ ਸੀ, ਨਾ ਕੁਝ ਉਸਦੀ ਛੱਬ
ਖਬਰੇ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਤੇ, ਭੁੱਲਿਆ ਭੁੱਖਾ ਰੱਬ

ਮਿੱਟੀ ਕਹੇ ਘੁਮਾਰ ਨੂੰ - ਹਰਿਭਜਨ ਸਿੰਘ

ਮਿੱਟੀ ਕਹੇ ਘੁਮਾਰ ਨੂੰ
ਮੈਨੂੰ ਘੜਾ ਬਣਾ
ਪਾਣੀ ਗੋਦ ਖਿਡਾਉਣ ਲਈ
ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਚਾਅ

ਮਿੱਟੀ ਕਹੇ ਘੁਮਾਰ ਨੂੰ
ਆਟੇ ਵਾਂਗੂ ਗੁੰਨ੍ਹ
ਕਿਸੇ ਜੋਗੜੀ ਹੋ ਸਕਾਂ
ਭਾਵੇਂ ਆਵੇ ਭੁੰਨ

ਮਿੱਟੀ ਆਖੇ ਬੱਦਲਾ
ਵਾਛੜ ਮੀਂਹ ਵਰ੍ਹਾ
ਮੇਰੇ ਮਨ ਚੋਂ ਫੁਟ ਪਉ
ਬਣ ਕੇ ਹਰਿਆ ਘਾਹ

ਚੀਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਲੰਘ ਜਾ
ਤੂੰ ਅਥਰਾ ਦਰਿਆ
ਸੱਲ ਵਡੇਰੇ ਮੈਂ ਜਰਾਂ
ਤੂੰ ਨਿਕੜੀ ਪਿਆਸ ਬੁਝਾ

ਮਿੱਟੀ ਕਹੇ ਕੁਹਾੜੀਏ
ਡੂੰਘੇ ਟੱਕ ਨਾ ਪਾ
ਅੰਦਰ ਸੁਤੇ ਦੋ ਜਣੇ
ਸੁਪਨੇ ਸੇਜ ਵਿਛਾ

ਮਿੱਟੀ ਆਖੇ ਮਿੱਟੀਏ
ਆ ਮੇਰੇ ਤਕ ਆ
ਮੈਂ ਪਿੰਜਰ ਬਣ ਜਾਂਹਗੀ
ਤੂੰ ਬਣ ਜਾਵੀਂ ਸਾਹ
....................................... - ਹਰਿਭਜਨ ਸਿੰਘ

ਖਿਆਲ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ (Gur Preet)

ਹੁਣੇ ਤੇਰਾ ਖਿਆਲ ਆਇਆ
ਤੇ ਮਿਲ ਪਈ ਤੂੰ

ਤੂੰ ਮਿਲੀ
ਤੇ ਆਖਣ ਲੱਗੀ
ਹੁਣੇ ਤੇਰਾ ਖਿਆਲ ਆਇਆ
ਤੇ ਮਿਲ ਪਿਆ ਤੂੰ

ਹਸਦਿਆਂ ਹੱਸਦਿਆਂ
ਆਇਆ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਖਿਆਲ

ਜੇ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਖਿਆਲ
ਤਾਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ‘ਚ
ਕੋਈ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲਦਾ
ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ

ਚਾਨਣ ਦੀ ਫੁਲਕਾਰੀ - ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ (Amrita Pritam)

ਚਾਨਣ ਦੀ ਫੁਲਕਾਰੀ ਤੋਪਾ ਕੌਣ ਭਰੇ
ਅੰਬਰ ਦਾ ਇੱਕ ਆਲਾ
ਸੂਰਜ ਬਾਲ ਦਿਆਂ
ਮਨ ਦੀ ਉੱਚੀ ਮੰਮਟੀ ਦੀਵਾ ਕੌਣ ਧਰੇ

ਅੰਬਰ ਗੰਗਾ ਹੁੰਦੀ
ਗਾਗਰ ਭਰ ਦੇਂਦੀ
ਦਰਦਾਂ ਦਾ ਦਰਿਆਓ ਕਿਹੜਾ ਘੁੱਟ ਭਰੇ

ਇਹ ਜੁ ਸਾਨੂੰ ਅੱਗ
ਰਾਖਵੀਂ ਦੇ ਚਲਿਓਂ
ਦਿਲ ਦੇ ਬੁੱਕਲ ਬਲਦੀ ਚਿਣਗਾਂ ਕੌਣ ਜਰੇ

ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ
ਸਾਰੀ ਬਾਤ ਮੁਕਾ ਬੈਠੇ
ਹਾਲੇ ਵੀ ਇੱਕ ਹੌਕਾ ਤੇਰੀ ਗੱਲ ਕਰੇ

ਚਾਨਣ ਦੀ ਫੁਲਕਾਰੀ ਤੋਪਾ ਕੌਣ ਭਰੇ

ਫਿਰ ਤੋਂ - ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ

ਦੋ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾ
ਕਣਕ ਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ
ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੋਕਾ ਮਾਰ ਗਿਆ

ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ
ਗੜ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਮਾਰ ਪੈ ਗਈ

ਇਸ ਵਾਰ ਦੇਖੋ
ਕੀ ਬਣਦਾ ਹੈ ?

ਕਣਕ ਬੀਜਣ ਸਮੇਂ
ਤਾਏ ਪੂਰਨ ਨੇ
ਰੱਬ ਦਾ ਨਾਂਅ ਤਾਂ
ਕਈ ਵੇਰ ਲਿਆ ਹੈ
.................................. - ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ

ਜੇ ਕਵਿਤਾ ਨਹੀਂ ਲਿੱਖ ਸਕਦਾ - ਸੁਖਪਾਲ

ਜੇ ਕਵਿਤਾ
ਲਿਖਣੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਮੈਨੂੰ
ਜਿਊਂਦਿਆਂ ਤਾਂ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਏਹਨੂੰ
ਜੀਅ ਤਾਂ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਏਹਨੂੰ

ਬੋਲ ਤਾਂ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਮੈਂ
ਉਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ
ਉਹ ਕਵਿਤਾ
ਜੋ ਕਹੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ
.............................
"ਰਾਜੇ ਸੀਹ ਮੁਕਦਮ ਕੁਤੇ
ਜਾਇ ਜਗਾਇਣ ਬੈਠੇ ਸੁਤੇ
ਚਾਕਰ ਨਹਦਾ ਪਇਨਿ ਘਾਉ
ਰਤੁ ਪਿਤੁ ਕੁਤਿਹੋ ਚਟਿ ਜਾਹੁ"
........................................... - ਸੁਖਪਾਲ

ਕਾਂ ਬੋਲ - ਅਸ਼ਰਫ਼ ਸੁਹੇਲ

ਰੁੱਖ ਦੀ ਉੱਚੀ ਟਾਹਣੀ ਉੱਤੇ
ਬੈਠਾ ਬੋਲੇ ਕਾਂ
ਸਜਣੋ! ਬੋਲੀ ਉਹੀਓ ਚੰਗੀ
ਜਿਹੜੀ ਬੋਲੇ ਮਾਂ
ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਤੋਂ ਟੁੱਟਣ ਵਾਲੇ
ਜੜਾਂ ਇਹਦੀਆਂ ਪੁੱਟਣ ਵਾਲੇ
ਰੁਲਦੇ ਨੇ ਥਾਂ ਥਾਂ
ਰੁੱਸ ਜਾਂਦੀ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲੋਂ
ਜ਼ੰਨਤ ਵਰਗੀ ਛਾਂ
ਰੁਖ ਦੀ ਉੱਚੀ ਟਾਹਣੀ ਉੱਤੇ
ਬੈਠਾ ਬੋਲੇ ਕਾਂ
..........................................  - ਅਸ਼ਰਫ਼ ਸੁਹੇਲ (ਲਿਪੀਅੰਤਰ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਸ਼ਟ)
ਜੇਹਲਮ ਦਾ ਪਾਣੀ (ਇਸ਼ੂ: ਜਨਵਰੀ-ਮਾਰਚ 2013) ਵਿਚੋਂ ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ

ਮੈਂ ਕੱਲ੍ਹ ਅਸਮਾਨ ਡਿਗਦਾ - ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ

ਮੈਂ ਕੱਲ੍ਹ ਅਸਮਾਨ ਡਿਗਦਾ ਤਾਰੇ ਟੁੱਟਦੇ, ਚੰਨ ਬੁੱਝਦਾ ਦੇਖਿਆ ਹੈ
ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਹੋਰ ਹੁੰਦਾ ਦੂਰ ਜਾਂਦਾ ਗ਼ੈਰ ਬਣਦਾ ਦੇਖਿਆ ਹੈ
ਕਈ ਗਰਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਗੰਢਾਂ ਕਈ ਲੁਕਵੇਂ ਜਿਹੇ ਹਉਮੈ ਦੇ ਟਾਂਕੇ
ਮੈਂ ਇਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਬੁਣਤੀ ਦਾ ਪਲਟ ਕੇ ਦੂਜਾ ਪਾਸਾ ਦੇਖਿਆ ਹੈ
ਤੂੰ ਜਿਸ ਨੂੰ ਖਾਕ ਅੰਦਰ ਸੁੱਟਿਆ ਸੀ, ਰੁਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਮਝਿਆ ਸੀ
ਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਬੀਜ ਸੀ ਅੱਜ ਆਪ ਉਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਬਣ ਕੇ ਫੁੱਲ ਖਿੜਿਆ ਦੇਖਿਆ ਹੈ
ਸਿਰਫ ਮੈਂ ਹੀ ਰਹੀ ਹਾਂ ਉਮਰ ਭਰ ਸਰਦਲ ਦੇ ਲਾਗੇ ਬੁੱਤ ਬਣ ਕੇ
 ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਤਾਂ ਇਸ ਘਰ 'ਚੋਂ ਲੱਖਾਂ ਵਾਰ ਭੱਜਦਾ ਦੇਖਿਆ ਹੈ
ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਸਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਨਹੀਂ, ਦੀਵਾ ਨ ਜੁਗਨੂੰ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ
ਉਦ੍ਹੀ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਦੁਨੀਆਂ 'ਚ ਸੂਰਜ ਵਾਂਗ ਜਗਦਾ ਦੇਖਿਆ ਹੈ

 ………………………………….........................- ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ

ਤੁਰਨਾ ਪੈਣਾ - ਜਗਮੋਹਨ ਸਿੰਘ

ਜਿੰਦੇ ਨੀ
ਹੁਣ ਤੁਰਨਾ ਪੈਣਾ
ਤੁਰਨ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਸਰਨਾ
ਨਾ ਰੁਕਣਾ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੋਕਣਾ
ਨਾ ਕੋਈ ਹੰਝੂ ਕਿਰਨਾ
ਨਾ ਕੋਈ ਰੰਜ ਨਾ ਪਛਤਾਵਾ
ਸ਼ਿਕਵਾ ਕਿਸ ਨਾਲ ਕਰਨਾ?
ਤੁਰਦੇ ਜਾਣਾ ਝੁਰਦੇ ਜਾਣਾ
ਹਰ ਔਖ-ਸੌਖ ਨੂੰ ਜਰਨਾ
ਲੰਮੜਾ ਬਿਖੜਾ ਪੰਧ ਸੁਣੀਂਦਾ
ਕਿਤੇ ਪੜਾਅ ਨਾ ਕਰਨਾ
ਮੰਜ਼ਿਲ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਨਿੱਸਲ ਹੋਣਾ
ਹੋਇ ਨੂਰ ਫਿਰ ਝਰਨਾ

ਜਿੰਦੇ ਨੀ
ਹੁਣ ਤੁਰਨਾ ਪੈਣਾ
ਤੁਰਨ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਸਰਨਾ

ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਨਹੀਂ - ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ

ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ
ਮੈਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ
ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਬਹੁ-ਗਿਣਤੀ ਨਾਲ
ਸੰਬੰਧ ਰਖਦਾ ਹਾਂ

ਬਹੁ-ਗਿਣਤੀ
ਜੋ ਉਦਾਸ ਹੈ
ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਹੈ
ਏਨੇ ਚਸ਼ਮਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪਿਆਸੀ ਹੈ
ਏਨੇ ਚਾਨਣਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਵਿਚ ਹੈ
........................................................... - ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ