ਸਿੱਕੇ ਦੋ ਪਾਸੇ - ਜਗਮੋਹਨ ਸਿੰਘ

**ਇੱਕ ਪਾਸਾ**

ਦੁਪਾਏ ਤੋਂ ਚੁਪਾਇਆ ਬਣਨਾ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ
ਗਰਦਨ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਨਾ ਚੁੱਕਣਾ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ
ਜ਼ੁਲਮ ਨੂੰ ਚੁੱਪ-ਚਾਪ ਸਹੀ ਜਾਣਾ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ
ਅਸਲੀਅਤ ਤੋਂ ਅੱਖਾਂ ਚੁਰਾਣਾ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ
ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਹੋਣ ਤੇ ਕੁਝ ਨਾ ਦਿਸੇ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ
ਕੰਨ ਖੁਲ੍ਹੇ ਹੋਣ ਤੇ ਕੁਝ ਨਾ ਸੁਣਨ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ
ਜ਼ੁਬਾਨ ਹੋਵੇ ਤੇ ਕੁਝ ਨਾ ਬੋਲੇ ਹਰਗਿਜ਼ ਨਹੀਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ
ਆਪਣੇ ਆਪ ਸਿੱਖ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਹ ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ
ਦਿੱਲ ਚ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਵੀ ਮੁਸਕੁਰਾਂਦਾ ਹੈ ਹਰ ਕੋਈ
ਸਮਝੌਤਾ ਆਦਤ ਜਿਹੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ

 **ਦੂਜਾ ਪਾਸਾ **

ਕੁਝ ਐਦਾਂ ਦੇ ਵੀ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸਿਖਦੇ
ਤਜਰਬੇ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੀੜ ਦੀ ਹੱਡੀ  ਫ਼ੌਲਾਦ ਦੀ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਜੋ ਲਿਫ਼ਦੀ ਨਹੀਂ
ਨਜ਼ਰਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਝੁਕਦੀਆਂ 
ਮੌਤ ਸਾਹਵੇਂ ਵੀ
ਦਿਮਾਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ  ਸਰਸ਼ਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਗਿਆਨ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀਂ ਨਾਲ
ਵਿਸਵਾਸ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਹੀਂ ਡੋਲਦਾ
ਧੱਕੇ-ਮੁੱਕੇ, ਲਾਠੀ-ਗੋਲੀ, ਜੇਲ੍ਹ-ਜਲਾਵਤਨੀਂ ਨਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ
ਇੱਕਾ-ਦੁੱਕਾ ਇਹ ਲੋਕ ਬੁਨਿਆਦ ਦੀ ਇੱਟ ਹੁੰਦੇ ਨੇ
ਜੁਗਨੂੰ ਵਾਂਗ ਕੁਝ ਦੇਰ ਟਿਮਟਮਾਉਂਦੇ ਨੇ
ਫਿਰ ਗੁੰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ
ਨ੍ਹੇਰੀ ਰਾਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਗਲ ਲੈਂਦੀ ਹੈ
ਕਝ ਦੇਰ ਲਈ
ਪਰ ਉਹ ਫ਼ਿਨਿਕਸ ਵਾਂਗੂੰ ਫਿਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਨੇ
ਆਪਣੀ ਹੀ ਰਾਖ ਚੋਂ
ਆਪਣੀ ਹੀ ਮੌਤ ਦਾ ਗੀਤ
ਫਿਰ ਤੋਂ ਗਾਣ ਲਈ
.............................................................. - ਜਗਮੋਹਨ ਸਿੰਘ